De diagnose prostaatkanker kan wellicht vragen en onzekerheid met zich mee brengen. Wij stellen u graag gerust door rustig met u in gesprek te gaan en al uw vragen te beantwoorden. U kunt contact opnemen met een Anser prostaatcentrum bij u in de buurt om een afspraak te maken.

U kunt zelf kiezen in welk ziekenhuis u behandeld wilt worden, ook wanneer u de diagnose in een ander ziekenhuis heeft gekregen. Uw huisarts of specialist kan u doorverwijzen naar een Anser prostaatcentrum bij u in de buurt. Hier vindt u een overzicht van de aangesloten prostaatcentra van het Anser prostaatnetwerk.

Dat kan. Sommige vormen van prostaatkanker worden vastgesteld in een zogenaamd “slapend” stadium en bij toeval gevonden. De vraag kan dan zijn of een behandeling niet meer klachten geeft dan de ziekte zelf. Dit valt af te wegen aan de hand van de tumor karakteristieken, de algemene gezondheid van de patiënt in kwestie en de voorkeur van de patiënt.

Uw uroloog gaat hierover graag met u in gesprek.

De levensverwachting van mannen met prostaatkanker loopt sterk uiteen en is onder andere afhankelijk van het stadium waarin de ziekte is ontdekt. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de mannen met prostaatkanker vijf jaar na de diagnose nog steeds leven. Er bestaat altijd wel het risico dat de ziekte terugkomt. Bij uitgezaaide prostaatkanker is de prognose minder gunstig. Middels palliatieve behandelingen kan de ziekte nog wel tot stilstand worden gebracht. Dit kan soms enkele maanden tot enkele jaren duren.

De prostaat zit op een delicate plaats, boven de sluitspier (om de urine op te houden) en voor de zenuwstructuren die erecties verzorgen. Elke manipulatie ter hoogte van dit orgaan kan dus gepaard gaan met een tijdelijk of permanent functieverlies (voornamelijk plasklachten en erectieproblemen). Er zijn omwille van deze bevindingen al verschillende behandelingen toegepast, allen met hun verschillend genezend resultaat en eventuele bijwerkingen.

Bovendien zijn gelukkig niet alle vormen van gediagnostiseerde prostaatkanker dodelijk. Er kan dus worden besloten geen behandeling te starten. Het “niets doen” en zorgvuldig opvolgen is dus ook een soort behandeling. U wordt op vastgestelde tijdstippen gecontroleerd of de tumor nog steeds ongevaarlijk is, of dat er argumenten zijn ontstaan die een actieve behandeling zouden verantwoorden.

Over het algemeen zijn er drie behandelingsstrategieën, waarvan de effectiviteit verschillend is afhankelijk van de tumor uitgebreidheid. Dit zijn “zorgvuldig opvolgen” zoals reeds aangehaald (cfr. supra), het bestralen van de prostaat (uitwendig en inwendig) en het operatief verwijderen van de prostaat. Het is dan ook erg moeilijk om algemeen te stellen wat de beste behandeling is. Dit is per situatie weer anders. Wel is het zo dat bepaalde prostaatkanker typen in aanmerking komen voor verschillende behandelingsstrategieën en dat deze min of meer dezelfde genezingsresultaten geven, allen weliswaar met een eigen neveneffecten profiel.

Indien er wordt gekozen om de prostaat operatief te verwijderen kan dit open worden uitgevoerd (met een snee in de buik), met een kijkbuisoperatie (klassiek laparoscopisch) en met behulp van de da Vinci robot. De insteek blijft om de meest effectieve behandeling te kiezen die zo min mogelijk belastend is voor de patiënt. Met behulp van de da Vinci robot gebeurt dit op een “minimaal invasieve” manier (kleine sneetjes in de buik en korte opname) en wordt met een zo groot mogelijke precisie geopereerd. Patiënten herstellen over het algemeen snel, kunnen doorgaans na 2 dagen weer naar huis en hebben weinig bloedverlies. Na 1 jaar is ca. 95% weer continent indien jonger dan 70 jaar. Indien de patiënt voor de operatie goede erecties had en de ingreep zenuwsparend werd uitgevoerd is er na 1 jaar herstel van erecties, voldoende goed voor penetratie bij ca. 60% van de patiënten.

Een MRI is een speciale scan die gebruik maakt van magnetische velden om organen in beeld te brengen. De prostaat is een orgaan dat voornamelijk met behulp van echografie en MRI in beeld te brengen is. Het uitvoeren van dergelijk onderzoek is voornamelijk nuttig indien er reële mogelijkheid bestaat dat de tumor buiten de prostaat is gegroeid en/ of indien er kans bestaat op uitzaaiingen in lymfeklieren. Dit onderzoek kan dan beoordelen (in combinatie met een botscan) of u in aanmerking kan komen voor een lokale behandeling (zoals bestralingen of een operatie). Dit wordt dan een “staging” genoemd. Het uitvoeren van een “staging” is in principe nodig indien het PSA > 20 ngr/mL en/ of indien de Gleason score (=agressiviteit van de tumor) > 4+3. MRI wordt tegenwoordig ook gebruikt om heel gericht prostaatweefsel te kunnen onderzoeken (MRI gerichte biopsies). Er zijn veel aanwijzingen dat dit nuttig is bij patiënten met een verhoogd PSA, waarbij reeds verschillende biopten ter hoogte van de prostaat geen afwijkingen konden vaststellen.

Eigenlijk niets. Natuurlijk is een gezonde levensstijl belangrijk voor het lichaam, dus indirect ook voor de prostaat, maar preventieve maatregelen zijn er niet. Er zijn argumenten dat het gebruik van antioxidanten, zoals vitamine E, soja en selenium preventief zouden kunnen werken, maar dit is in studies nooit eenduidig bewezen. Ook is een regelmatige zaadlozing niet preventief en geeft het uitvoeren van een sterilisatie geen verhoogd risico.

Er is wel een familiale belasting, waarbij de kans op het krijgen van prostaatkanker verdubbeld wanneer een eerste graad familielid prostaatkanker heeft (bijvoorbeeld vader of broer). Het wordt in deze gevallen ook geadviseerd PSA te controleren vanaf de leeftijd van 45 jaar. Deze zou dan in principe < 0,8 ngr/mL moeten zijn. Indien dit het geval is, kan deze op 50 jaar opnieuw worden bepaald. Deze zou dan < 1,0 ngr/mL moeten zijn. Indien dit het geval is, zijn er studies die suggereren dat een verdere PSA nooit meer nodig is. Doorgaans wordt het PSA echter dan jaarlijks opnieuw bepaald.

PSA screenen (screening of bevolkingsonderzoek is het onderzoeken van een in principe gezonde populatie om asymptomatische gevallen van een ziekte of aandoening op het spoor te komen, in de veronderstelling dat deze aandoening in een vroeg stadium misschien beter te behandelen is) wordt op de dag van vandaag nog niet geadviseerd. Alhoewel er sterke aanwijzingen zijn dat het de sterfte ten gevolge van prostaatkanker verminderd met ca. 25%, geeft het eveneens aanleiding tot een zgn. overbehandeling van ca.40%.

Heeft u behoefte aan een tweede mening over uw diagnose of behandeling? Dan kunt u een second opinion aanvragen. Dit houdt in dat u een tweede arts vraagt om met u mee te kijken. De tweede arts beoordeelt uw diagnose of behandeling opnieuw. Zo heeft u meer zekerheid.

U vraagt als volgt een second opinion aan:

• Bespreek uw second opinion met uw huisarts of behandelend arts
• Uw (huis)arts geeft hiervoor een nieuwe verwijsbrief af, waarin de vraag geformuleerd wordt die u beantwoord zou willen zien door de tweede arts
• De procedure voor een second opinion kan verschillen per specialisme, bij de aanvraag wordt u daarover geïnformeerd

Na anderhalf jaar kan er een tijdelijke verhoging van het PSA optreden die hoger is dan de waarde na de behandeling. Dat wordt wel eens aangeduid met het woord ‘PSA-bounce’ . Na verloop van enkele weken tot maanden daalt de PSA weer naar de laagste waarde die na de behandeling gemeten was. Er kan zelfs een nog lagere waarde bereikt worden. Niemand weet exact waardoor zo’n bounce ontstaat, maar het lijkt te maken te hebben met de delingsactiviteit van de prostaatkankercellen die na de bestraling afsterven. Daarbij komt PSA vrij in het bloed. Dat behoeft dus geenszins een teken te zijn van actieve groei van de tumor. Omdat prostaatkankercellen vaak langzaam delen duurt het dus zo lang voordat dit merkbaar is. Uw uroloog laat het PSA snel weer bepalen teneinde u gerust te stellen met een zakkende waarde. Maar als gezegd: het kan even duren. Van een stijging spreekt men pas als tenminste drie waarden achtereen een stijgende tendens vertonen.

De uroloog bespreekt met u of tijdens de ingreep een Neurosafe procedure wordt verricht. Dit houdt in dat tijdens de ingreep wordt onderzocht of er veilig zenuw sparend geopereerd kan worden. Het weefsel wordt tijdens de ingreep onderzocht door de patholoog. De uitslag is bepalend of de zenuwbanen al dan niet gespaard kunnen blijven.